Bezoek scholen
Het Scheepstra Kabinet is uitermate geschikt voor een bezoek met een schoolklas. De kinderen zitten nu ook op school en zoals alles gaat vinden ze heel normaal. Maar zo was het vroeger natuurlijk niet. Er is namelijk erg veel veranderd met jaren geleden. Maar wat is er dan veranderd? Wat waren de regels toen, hoe leerde je lezen en schrijven en waarmee deed je dat? En hoe zag een school van vroeger er uit?
Eén van de belangrijkste mensen voor het onderwijs van vroeger was Hindericus Scheepstra. Hindericus kwam uit Roden en het Scheepstra Kabinet is naar hem vernoemd. Om antwoorden te krijgen op bovenstaande vragen is dit dus een hele goede plaats om naar toe te gaan.
Als ze door de grote monumentale deur de oude school betreden, zetten de kinderen echt een stap terug in het verleden. De betegelde gang is precies zoals hij vroeger was. Op de oude kapstokjes kunnen ze vervolgens de jassen kwijt en dan allemaal in de rij, keurig netjes twee aan twee naar binnen. En de mond op slot natuurlijk want zo ging dat vroeger… Vervolgens komen ze terecht in de klas van hun opa’s en oma’s, en mogen ze op aangeven van de leraar in de oude schoolbanken plaatsnemen. Na een lesje geschiedenis mogen ze zelf ook schrijven met de griffel en de kroontjespen. Het is allemaal te zien, te horen en te beleven in het Scheepstra Kabinet. Een boeiende praktijkles over het schoolleven van vroeger!
Voorbereiding op het bezoek
Ter voorbereiding op een bezoek aan het Scheepstra Kabinet is het leuk en goed om met de groep een aantal opdrachten te doen. Zo denken ze van te voren al na over wat ze zouden kunnen verwachten. Achteraf kun je dan ook kijken of deze verwachtingen klopten. We raden aan om te beginnen met een woordweb. Er kunnen ook twee gemaakt worden: één met de school van vroeger en één met de school van nu. Maak het woordweb eerst alleen of in kleine groepjes en maak deze tenslotte klassikaal.
Met elkaar heeft de groep nu nagedacht over hoe het vroeger was en de verschillen met nu. Vervolgens kan de “Brief van een oma” (voor)gelezen worden (zie onderaan deze pagina). Oma heeft aan de leerlingen geschreven hoe het er vroeger aan toe ging. Na het lezen kunnen we het woordweb eventueel aanvullen.
De volgende opdrachten kunnen zowel voor als na het bezoek worden uitgevoerd:
– Interview je eigen opa, oma of een andere oudere over het leven vroeger op school
– Organiseer met je groep (of de hele school) een opa-en-oma-dag. Laat ze zien hoe het nu op school gaat
– Schrijf een opstel over hoe jij het zou vinden om heel vroeger op school te hebben gezeten
Rondje om de Brink
De Brink in Roden is het historische centrum van Roden. Rondom deze brink liggen 4 belangrijke erfgoedinstellingen:
- Het Scheepstra Kabinet
- De Havezate Mensinge
- De Catharinakerk
- Speelgoedmuseum Roden
In 2013/2014 zijn deze instellingen en de scholen in Noordenveld (19 met totaal 2954 leerlingen) met elkaar om de tafel gegaan. Het doel was een erfgoedproject te ontwikkelen waarin de leerlingen van groep 3 en 4 kennis kunnen nemen van en kennis kunnen maken met de inhoud van de erfgoedinstellingen rondom de Brink van Roden. Het product moest daarnaast een voorbereiding zijn op het reeds bestaande cultuureducatieve programma die gericht is op leerlingen van de groepen 5, 6, 7 en 8, genaamd canon van Noordenveld.
Zo is het ‘Rondje om de Brink” ontstaan. Het is een cultuureducatief product met het thema: ‘Hoe zag een kinderleven 100 jaar geleden er uit?’ Uit het leven van één of meer fictieve kinderen die rond 1910 in Roden leefden, worden vier facetten belicht:
School (binnen het Scheepstra Kabinet)- Wonen en werken (binnen Havezate Mensinge)
- Geloof (binnen de Catharinakerk)
- Spel (binnen Speelgoedmuseum Roden)
Het project begint met twee voorbereidende lessen in de klas. Aan de hand van verhalen, afbeeldingen en werkbladen bereiden de leerlingen zich voor. Daarna gaan de leerlingen op excursie. Ze bezoeken de vier erfgoedinstellingen aan de hand van een tijdschema. Bij elke instelling krijgen ze vervolgens een speciale rondleiding of opdracht van ongeveer vijfentwintig minuten. De instellingen hebben hiervoor een programma ontwikkeld dat aansluit bij de voorbereiding in de klas. Terug in de klas verwerken de leerlingen hun ervaringen aan de hand van opdrachten en ‘het grote vroeger spel’. Het programma wordt verder aangevuld met drie kunstlessen van 50 minuten door het ICO.
Lezingen
Het Scheepstra Kabinet verzorgt ook lezingen. Deze worden ondersteund door een Powerpointpresentatie. Er zijn drie mogelijke onderwerpen voor een lezing.
Lezing 1: Kijk Ot en Sien
Lezing 2: Hindericus Scheepstra
Lezing 3: Roden, dorp van Ot en Sien.
Een combinatie van deze onderwerpen is ook mogelijk. Neem voor meer informatie contact op met onze voorzitter Alie Folkerts. Telefoonnummer: 0646 791 410 of e-mail: voorzitter@scheepstrakabinet.nl Kosten lezing: € 75,00 + reiskosten.
Spreekbeurt
Op school moet geregeld een spreekbeurt gegeven worden. Het is altijd weer lastig om een onderwerp te kiezen. Het moet interessant zijn en het is leuk als je iets nieuws kunt vertellen. Maar het is ook leuk om dingen te laten zien bij je verhaal.
Kinderen die een spreekbeurt willen houden over Ot en Sien, Hindericus Scheepstra en/of het Scheepstra Kabinet kunnen bij ons museum een spreekbeurtenkoffer lenen. In deze koffer vind je oude boekjes van Ot en Sien, een griffel en een lei, een kroontjespen, inktpot en een inktlap, een knikkerzak, het bekende leesplankje van AAP-NOOT-MIES, 2 letterdoosjes en een afbeelding van een schoolklas van vroeger.
Het is ook leuk om je als Ot of Sien te verkleden. We hebben verschillende Ot en Sien kleren in het kabinet. Als je wilt kunnen we samen kijken of er iets bij is dat je past. Als er niets bij zit of je wilt het alleen laten zien dan kan dat natuurlijk ook.
spreekbeurt door Jasmijn – juni 2015
Voorwaarden:
Als je iets wilt lenen kun je een mailtje sturen naar ons kabinet info@scheepstrakabinet.nl. We maken dan een afspraak wanneer je de koffer kunt komen halen. Het is handig om dit zo’n week tot anderhalve week van te voren te doen zodat je tijd hebt om met de spulletjes te oefenen. Je mag de spullen maximaal 2 weken thuis houden. Samen met een volwassene mag je de spullen komen halen. Al onze spullen zijn natuurlijk oud en het is daarom belangrijk dat er voorzichtig mee omgesprongen wordt. De gedragen kleding moet gewassen weer ingeleverd worden. Ook is het mogelijk om samen met je klas het kabinet te bezoeken of zelfs de spreekbeurt in ons kabinet te houden. Wij helpen je graag!
Brief van een oma
Dag kinderen,
Laatst was er een speciale opa en oma-dag op de school van mijn kleinkinderen. Samen met een heleboel andere opa’s en oma’s zijn we gaan kijken. We keken onze ogen uit! Wat zijn de scholen van tegenwoordig groot zeg. Er zijn heel veel lokalen en elke groep heeft zijn eigen wc! En die prachtige borden die jullie nu hebben. Je kunt er met je vinger optikken en dan gebeurt er van alles. Dat was in mijn tijd wel anders hoor…
Vroeger had je in elk dorpje bijna een eigen school. De dorpen waren veel kleiner en dus de scholen ook. We hadden dus minder kinderen en minder lokalen. We zaten dan ook met verschillende groepen in één lokaal. En de hele school moest het met één wc doen!
Jullie hebben een digibord zag ik. In onze tijd was dat een krijtbord. De meester of juf moest daar zelf op schrijven. En we noemden ze nooit bij de voornaam. O nee, dat durfde je niet. Dan kreeg je wel zoveel straf! We moesten altijd netjes en beleefd zijn. Niet voor onze beurt praten en we mochten pas naar binnen en zitten als de leraar dat zei. En iedereen liep keurig netjes naast elkaar. Orde was een belangrijk woord! En als je stout was wisten ze wel hoe ze je moesten straffen. Ik heb wel met een lineaal of latje een klap op mijn vlakke hand gekregen. Dat deed heel veel pijn hoor. En je moest soms met een bord om je nek voor de klas staan. Op dat bord stond dan ezel. En op sommige scholen had je zelfs ezelsoren die je op moest. Vreselijk was dat.
Wij schreven vroeger ook heel anders. Wij hadden geen pennen en schriften. Wij schreven toen met een griffel op een lei. Een lei was gemaakt van een bepaald soort steen en er zat een lijstje om heen. Je kon daar met een griffel (dat is een soort krijtje) op schrijven. En als je lei vol was controleerde de leraar je werk en pakte je een spons en kon je de lei weer gebruiken. Weer een tijdje later kregen we wel schriften. Daarin schreven we met een kroontjespen die we in de inkt doopten. In elke schoolbank zat een potje met inkt met daarover heen een schuifje. En we hadden een eigen inktlap. Daarmee konden we de kroontjespen schoonvegen.
Er was vroeger ook veel verschil tussen jongens en meisjes. We kregen zelfs andere lessen op school. Ik leerde als klein meisje al breien en naaien. Toen ik 8 jaar was kon ik al sokken breien en gaten stoppen. Jongens hoefden dat niet te leren. Zij hadden weer vaker gymnastiek. Dit hadden we meestal buiten. In de pauze waren we buiten vaak aan het hoepelen, tollen, touwtje springen, hinkelen en kaatseballen. En daarna weer naar binnen om te rekenen met het telraam en te (leren) lezen met de leesplank.
Ik keek mijn ogen dus uit bij de school van nu en ik denk dat jullie ook je ogen uitkijken als jullie gaan kijken bij een school van toen. Kom dus naar het Scheepstra Kabinet en stap terug in de tijd. Ik wens jullie heel veel plezier op mijn oude school en natuurlijk heel veel plezier in jullie eigen klas.
Groetjes van een oma